Zaburzenie lękowe (nerwica) - jest najbardziej rozpowszechnionym schorzeniem psychicznym, na które cierpi 10% dorosłych ludzi. Częściej występują u kobiet niż u mężczyzn. Są one zwykle związane są z cierpieniem i istotnie obniżają jakość życia. Poprzez destrukcyjny wpływ na emocje, myślenie i zachowanie mogą istotnie upośledzać codzienne funkcjonowanie w domu, pracy, szkole czy sytuacjach towarzyskich.

         W DSM - V do kategorii zaburzeń lękowych (Anxiety Disorders) zaliczono:

• - Fobie (specific phobia)

• - Zespół stresu pourazowego (posttraumatic stress disorder, PTSD)

• - Zespół ostrego stresu (acute stress disorder, ASD)

• - Lęk paniczny (panic disorder)

• - Agorafobia (agoraphobia)

• - Uogólnione zaburzenie lękowe (generalized anxiety disorder)

• - Separacyjne zaburzenie lękowe (separation anxiety disorder)

• - Społeczne zaburzenie lękowe (społeczna fobia) social anxiety disorder (social phobia)

• - Zaburzenia lękowe spowodowane używaniem  substancji psychoaktywnych (substance / medication - induced anxiety disorder).

        Jeszcze do lat 70. XX wieku zaburzenia lękowe były nazywane nerwicami, czyli chorobami przebiegającymi w przeciwieństwie do schorzeń psychosomatycznych (alergia, astma, owrzodzenie żołądka, spastyka jelit, itp.) bez organicznego tła. Ich przyczyn dopatrywano się w przeżyciach wczesnodziecięcych, traumatycznych zdarzeniach, nieświadomych konfliktach, stosowaniu mechanizmów obronnych. Za osiowe objawy nerwic przyjmowano:

• - Lęk

• - Zaburzenia wegetatywne - ból (głowy, żołądka, serca, kręgosłupa, itp.), zaburzenia seksualne, snu, odżywiania, zawroty głowy, drżenie kończyn, kołatanie serca, itp.

• - Nadmierna koncentracja uwagi na sobie i poczucie szczególnego charakteru własnych dolegliwości

• Zaburzenia funkcji poznawczych – natręctwa myślowe i czynnościowe, zaburzenia koncentracji uwagi.

          W latach osiemdziesiątych XX wieku zrezygnowano z pojęcia nerwicy i zastąpiono je terminem zaburzenie lękowe. Do osiowych objawów zaburzeń lękowych należą:

• - strach lub niepokój

• - rozdrażnienie

• - trudności w koncentracji

• - nieprzerwane myślenie o chorobie

• - zaburzenia snu

• - objawy wegetatywne

• - suchość w ustach

• - zawroty i bóle głowy

• - zwiększone napięcie i drżenia mięśni

• - biegunka lub zaparcie

• - wzmożona potliwość

• - kołatanie serca

• - uczucie duszności

• - zaburzenia równowagi.

        Chory może równocześnie cierpieć na więcej niż jedno zaburzenie lękowe, czasem towarzyszy ono innym zaburzeniom psychicznym, na przykład depresji (jest to tak zwana współchorobowość). Statystyki dotyczące współchorobowości zaburzeń depresyjnych i lękowych wskazują, że często występują one łącznie. Prawdopodobieństwo wystąpienia zaburzeń lękowych po przebytym epizodzie depresyjnym ocenia się na 47–58% w ciągu całego życia. Z kolei u 56% chorych z zaburzeniami lękowymi rozwinie się depresja.

Aby rozpoznać zaburzenie lękowe psychiatra lub psychoterapeuta powinien przeprowadzić z pacjentem wywiad kliniczny dotyczący objawów schorzenia, sposobu codziennego funkcjonowania, psychopatologicznej historii życia oraz ewentualnego występowania zaburzeń psychicznych u członków rodziny osoby zgłaszającej się na    leczenie. Bardzo ważne jest na bazie innych badań diagnostycznych wykluczenie somatycznych przyczyn lęku (np. choroby wieńcowej serca, w której występuje silny tzw. kardialny lęk).

Po postawieniu diagnozy zaburzeń lękowych leczenie może obejmować:

- psychoterapię indywidualną i grupową

- techniki relaksacyjne i hipnotyczne.

- ewentualnie farmakoterapię.